KinderYoga

Yoga is in. Volgens de Internationale Yoga Federatie zijn er momenteel ruim driehonderd miljoen yogi’s wereldwijd. En met reden: het is goed voor lichaam en geest én geschikt voor iedereen. Het maakt niet uit hoe flexibel, hoe fit of hoe oud je bent. Yoga voor kinderen is de nieuwste trend en ook die wint snel aan populariteit.

 

Zo’n vijfduizend jaar geleden, in het verre India, werd prins Siddhartha wakker. Hij was nog jong, maar voelde zich stijf. Vanuit zijn raam zag hij de dierenwereld ontwaken. De olifanten en de tijgers, de cobra’s en de adelaars, elk met hun eigen ritueel. Ze rekten en strekten en genoten daar duidelijk van. Zouden ze daarom zo alert, lenig en sterk blijven? De prins begon de dieren na te doen – hij stak één arm in de lucht zoals de olifant zijn slurf, strekte zijn rug zoals de cobra, zijn armen zoals de adelaar zijn vleugels. Met elke beweging voelde hij zich beter, zijn lichaam werd soepeler en sterker. Net als de dieren ademde hij langzaam door zijn neus, dat maakte hem rustig. Zo begint de legende van prins Siddhartha, die later de Boeddha zou worden. Hij startte die dag zijn zoektocht naar de ultieme balans – en yoga was geboren. Inmiddels heeft yoga de grenzen van India ver overschreden. Zoals de prins duizenden jaren geleden bij toeval ontdekte, is yoga de verbinding tussen lichaam en geest. Daarin ligt de schakel naar evenwicht en wie dat eenmaal heeft ervaren, wil niet anders meer. Zo blijkt ook uit de enorme vlucht die yoga de laatste jaren genomen heeft en blijft nemen. Van hatha tot bikram en van yin tot ashtangha – er is voor iedereen een passende yoga. Zo ook voor kinderen!

 

KINDERYOGA IS ANDERS

Kinderyoga is niet nieuw, maar wel sterk in opkomst. Er gaan zelfs stemmen op om het te integreren in de lesprogramma’s van scholen. Yoga en ook meditatie hebben al wel een plekje ingenomen in de naschoolse activiteiten van verschillende basisscholen. Een logische stap in een wereld waarin kinderen het al vanaf de peuterleeftijd drukker en drukker krijgen. De drang om te presteren – in het echte leven en op social media – neemt steeds verder toe. Goed kunnen ontspannen, loslaten en vertrouwen in jezelf, zijn dan ontzettend waardevol. Kinderyoga helpt deze kwaliteiten op jonge leeftijd te ontwikkelen. Zo leren ze omgaan met de gevoelens die komen kijken bij het opgroeien. Van onzekerheid tot onrust en van angst tot sociale druk. Hoewel het gebaseerd is op hetzelfde principe en op dezelfde houdingen, is yoga voor kinderen anders. Ze leren zichzelf nog ontdekken en op zowel fysiek als mentaal vlak ontwikkelen ze zich razendsnel.

 

Met kinderyoga worden houdingen altijd op een toegankelijke manier gecombineerd met spel en beweging. Zo leren kinderen – van peuters tot tieners – om te gaan met het principe yoga en begrippen als energie, aura en chakra. Bij jonge kinderen draait het vooral om plezier maken, spelen en de fantasie gebruiken. Door verhalen te vertellen, zoals dat van Siddhartha, maken ze kennis met de vaak naar dieren vernoemde houdingen. Ook het zingen van liedjes in combinatie met expressieve bewegingen sluit aan bij hun belevingswereld. Ze kunnen er hun energie en fantasie in kwijt. Kinderen tussen acht en twaalf kunnen al echte houdingen doen en die wat langer vasthouden. Fantasie speelt hier uiteraard nog steeds een belangrijke rol, onder andere door met thema’s te werken. Ook tieners hebben baat bij yoga, in deze leeftijdscategorie gaat het vooral om het volwassen worden. Dat yoga kinderen goed doet, blijkt ook uit onderzoek. Zo kwamen de Amerikaanse onderzoekers Hagen en Nayar eind 2014 tot de conclusie dat yoga helpt om om te gaan met stress en emoties. Het ondersteunt kinderen zich op een gezonde manier te ontwikkelen, zowel fysiek als mentaal. Ook in eigen land is er wetenschappelijk bewijs. Piets en Valkenburg deden een afstudeeronderzoek aan de Vrije Universiteit van Amsterdam naar de effecten van kinderyoga op een basisschool in Eindhoven. Hieruit kwam een positieve invloed op hun ontwikkeling naar voren. De kinderen konden zich beter ontspannen en hun houding, concentratie en ademhaling verbeterden.

ZEN-GEDACHTE

Laten we weer even teruggaan naar prins Siddhartha en zijn jungle als inspiratie voor een yoga-oefening voor kinderen. Welke dieren lopen daar allemaal? En waar doen die aan denken? De slimme tijger, de sterke olifant en de sierlijke adelaar met zijn mooie veren. Kinderen sluiten hun ogen, beelden zich in dat ze in de jungle zijn en maken van hun handen een kommetje. Daarin wordt iets gelegd – een steen, een stuk hout, een veertje – en door te voelen en te ruiken raden ze wat het is. Vervolgens wordt het object gebruikt in een massage, neem bijvoorbeeld de veer.

 

Hoe voelt het om daarmee over de eigen arm, hand of vinger te strijken? En hoe is het om dat bij een ander te doen? Een dergelijke massageoefening duurt een minuut of tien en leert kinderen in contact te komen met zichzelf en met elkaar. Ze leren aanraken en afstanden overbruggen en maken zo stappen naar het accepteren van zichzelf en anderen. Kinderen kunnen van nature ontzettend goed visualiseren.

ENERGIE EN RUST

Kinderen moeten tegenwoordig ontzettend veel: het goed doen op school, sporten, een muziekinstrument spelen en ga zo maar door. Goed om eens stil te staan bij de vraag of het echt zo belangrijk is dat een kind het pad volgt dat in onze maatschappij de norm is. Vooral zeer intelligente of creatieve kinderen hebben soms baat bij een meer eigen invulling. Moeten kinderen echt allemaal hetzelfde tempo aanhouden? Een creatief kind gedraagt zich anders dan een meer pragmatisch kind. Sommige kinderen blijven wat langer jong en ontwikkelen zich daarna opeens razendsnel. Natuurlijk gaan ze naar school en is leren belangrijk, maar meer artistieke vaardigheden kunnen door de enorme focus daarop soms wat ondersneeuwen. Dat is jammer. Met yoga kun je een kind helpen het beste uit zichzelf te halen. Juist het van kleins af aan stilte ervaren en waarderen, is een sterke basis voor de rest van je leven. In deze prestatiegerichte maatschappij zijn kinderen extra kwetsbaar. Ze krijgen veel prikkels binnen en kunnen daar last van krijgen en dat geldt lang niet alleen voor hooggevoelige of nieuwetijdskinderen. .

Of het nu gaat om kinderen die in teams partneroefeningen doen en zo elkaar en zichzelf meer leren vertrouwen of om het vinden van stilte in de drukte... het gaat om balans tussen lichaam en geest. Met kinderyoga kan al vanaf jonge leeftijd worden gebouwd aan bewustwording en het ervaren van energie en rust. En dat is goed voor kinderen nu en voor de wereld in de toekomst!

ARTIKEL PARAVISIE MAART 2016 / TEKST: CARLA BEGEER